Huub Stapel in De Lift (1983): De opkomst van een Nederlandse thrillerheld
Voor wie denkt dat Nederlandse films uit de jaren tachtig vooral komedies of artistieke drama’s waren, is De Lift een verfrissende verrassing. Deze technothriller van Dick Maas, inmiddels uitgegroeid tot cultklassieker, bracht spanning, mysterie en horror naar het Nederlandse bioscooppubliek op een manier die destijds ongekend was. En in het hart van dit alles: Huub Stapel, in zijn eerste grote hoofdrol als de koelbloedige liftmonteur Felix Adelaar. Zijn vertolking is een onmisbare bouwsteen in het succes van de film – en markeerde tegelijkertijd het begin van een iconische samenwerking tussen Stapel en regisseur Dick Maas.
Een doodgewone man in een dodelijke situatie
De Lift draait om een ogenschijnlijk eenvoudige premisse: een lift in een modern kantoorgebouw vertoont kuren. Maar deze lift is niet zomaar kapot – hij lijkt een eigen wil te hebben. Na enkele onverklaarbare en uiteindelijk dodelijke incidenten wordt liftmonteur Felix Adelaar ingeschakeld om het probleem te onderzoeken. Wat volgt is een langzame, maar onontkoombare afdaling in een wereld van technologische dreiging en paranoïde mysterie.
Huub Stapel speelt Felix als een man van vlees en bloed: nuchter, rationeel, en wars van paniek. Hij is geen actieheld in de klassieke zin, maar een vakman. En juist dat maakt hem zo geloofwaardig – en zijn angst later in de film zo overtuigend. We zien iemand die gewend is controle te hebben over zijn omgeving, maar langzaam wordt meegesleurd in iets dat zijn verstand te boven gaat.
De kracht van understatement
Wat Huub Stapel in De Lift zo sterk maakt, is zijn vermogen om te acteren met minimale middelen. Geen overdreven drama, geen groteske gezichtsuitdrukkingen of Hollywoodiaanse heroïek. In plaats daarvan: ingehouden spanning, subtiele nervositeit, en een geloofwaardige escalatie van wantrouwen en paniek. Stapel speelt Felix als een serieuze, bedachtzame man die wordt geconfronteerd met het absurde – en dat maakt het griezelige verhaal des te realistischer.
Zijn lichaamstaal is klein, ingetogen, maar trefzeker. Een gefronste wenkbrauw, een plotselinge pas achteruit, een schuine blik naar een onverklaarbare liftdeur – het zijn minieme signalen die de kijker stap voor stap meenemen in de angst die zich opbouwt. Stapel weet precies hoe lang hij Felix sceptisch kan houden, voordat hij die eerste stap richting paranoia zet. En als hij die zet, voelen we als publiek: dit is écht eng.
Samenwerking met Dick Maas
De Lift was het begin van een vruchtbare samenwerking tussen Huub Stapel en regisseur Dick Maas. De twee zouden later opnieuw samenwerken aan onder andere Flodder (1986) en Amsterdamned (1988), films die elk op hun eigen manier het Nederlandse filmlandschap hebben beïnvloed. Maar het begon allemaal met deze thriller over een moordlustige lift.
Dick Maas stond bekend om zijn ongebruikelijke mix van genres, zijn lef om met Hollywoodachtige technieken in een Nederlandse context te werken, en zijn gevoel voor spanning en tempo. Huub Stapel bleek de ideale acteur om deze visie tot leven te brengen. Hij gaf Maas’ soms bizarre scenario’s een geloofwaardig menselijk hart. Waar de regie visueel en spectaculair was, zorgde Stapel voor de emotionele gronding.
Conclusie: een lift, een legende
In een film waarin de vijand een stuk technologie is, is het des te belangrijker dat de hoofdrolspeler leeft, ademt, en écht is. Huub Stapel gaf Felix Adelaar die geloofwaardigheid. Hij was geen karikatuur, geen superheld, maar een mens – en juist dat maakte De Lift zo spannend.
Bijna veertig jaar later blijft zijn prestatie in deze film bewonderenswaardig. De subtiliteit, de ingetogen spanning, de realistische twijfel – het is acteren op hoog niveau, verpakt in een genrefilm. En hoewel Huub Stapel in zijn carrière vele gedaantes heeft aangenomen, blijft zijn rol in De Lift een van de puurste voorbeelden van zijn kunnen.
Hij maakte van een horrorfilm over een lift iets menselijks. En dat is misschien wel zijn grootste kracht: dat hij, zelfs tegenover staal en mechaniek, weet te ontroeren..